چشم اندازهرمز

جزيره هرمز:

اين جزيره يکي از زيباترين جزاير ايران و داراي آثار باستاني قلعه پرتقاليها است و به دليل واقع شدن در دهانه تنگه هرمز و مسلط بودن به درياي عمان و خليج فارس و د اشتن عمق زياد در قسمتهايي از ساحل خود و مصون بودن از وزش بادهاي شمالي، از اهميت استراتژيک بالقوه اي برخوردار است و افراد زيادي در طول تاريخ آنرا ستوده اند.البوکرک دريانورد مشهور پرتقالي مي گويد: کليد تجارت دنيا در سه نقطه است: مالاکا، واقع در انتهاي تنگه سنگاپور، عدن، واقع در مدخل درياي سرخ، وجزيره هرمز واقع در ابتداي تنگه هرمز. وي براي هرمز اهميت بيشتري قائل بود. توماس هربرت مي گويد: اگر دنيا انگشتري باشد هرمز نگين آن است. اين جزيره داراي معادن خاک سرخ، گوگرد و آهن مي باشد.

عروسی در هرمز :

پسر دختر مورد علاقه اش را پیدا می کند بوسیله بزرگان فامیل به عنوان نشانه انگشتر یا ... به خانواده دختر می برد . بعد از عقد به مدت سه شب و سه روز جشن عروسی برپا می کنند . یک شب حنا دزدی شب دوم حنای راستی شب سوم یا شب آخر شب زفاف که در جمله آذین و آئینه بندان بوسیله شخصی بنام مشاطه ( زن ) سر هر دو به هم می زنند و زندگی زیر سقف را شروع می کنند
جفتی :

دو عدد نی کوچک که دارای دو سر ( سرپیک ) که در استان هرمزگان به عنوان آلات موسیقی با صدای دلنشین اشاره می شود.

حفاظت از لاک پشت ها

(2006به عنوان سال لاک پشت ها حفا ظت ازلاک پشت ها)

بيش ازدويست ميليون سال است که لاک پشتهاي دريايي درآب هاي نواحي گرمسيري وفلات قاره ها زندگي مي کنند.جانوران عظيم الجثه اي که انگشتان دست وپاهايشان به باله هاي شنا تغيير شکل يافته و از آنها شناگران ماهري ساخته است.پنج نوع از هشت نوع لاک پشتهاي دريايي که در جهان وجود دارد در آب هاي خليج فارس و درياي عمان زندگي مي کنند.يک نوع از آن پنج گونه لاک پشت پوزه عقابي است که به شدت در خطر انقراض است.اين لاک پشت در خليج فارس از هم نوعان خود در جهان کمي کوچکتر و کم وزنتر مي باشد. طول متوسط لاک پشتي لاک پشت هاي پوزه عقابي بين 70 تا 80 سانتيمتر پهناي آنها 60 تا 70 سانتيمتر و وزن متوسط آن ها 40 کيلوگرم است.چراگاه لاک پشتهاي پوزه عقابي در جوار جزار مرجاني است و عمده غذ اي آن ها اسفنج ها مرجان هاي نرم و حلزون هاي دريايي است. به همين علت آرواره هايشان متناسب با نوع تغذيه آن ها به شکل منقار عقاب در آمده است.آن ها آب مورد نياز را از موادي که مي خورند به دست مي آورند و نمک اضافي را از طريق غده هاي نمک که در گوشه عقبي چشمشان قرار دارد خارج مي کنند.در جزيره قشم سواحل بکر جنوبي با شيب ملايمي که دارند محل تخم گذاري لاک پشتهاي دريايي هستند و لاک پشتهاي پوزه عقابي سواحل روستاي ساحلي شيب دراز در جنوب قشم را براي تخم گذاري انتخاب کرده اند. منطقه آزاد قشم با همکاري جامعه محلي بعد از اطلاع از اين پديده در سال 2001 شروع به همکاري کردند و کمپي را جهت جلوگيري از خورده شدن تخمهاي اين لاک پشت مستقر نمودند و بعد از يکسال GEF/SGP را به همکاري دعوت کردند.درسواحل جزيره قشم در چهارم سال گذشته بيش از سي هزار بچه لاک پشت پوزه عقابي که گونه اي به شدت در حال انقراض است تکثير و پرورش داده شده و در آبهاي نيلگون خليج فارس رها شده اند. تخم گذاري لاک پشتهاي پوزه عقابي زودتر از گونه هاي ديگر آغاز مي شود. از آغاز فصل بهار همه سواحل ماسه اي شيب دراز محل تخم گذاري است و تا پايان فصل ادامه مي يابد. در اين فصل تنها لاک پشتهاي پوزه عقابي به تخم گذاري دو هفته به ساحل مي آيند و عمل تخم گذاري را تکرار مي کنند.آن ها اغلب در شب به ساحل مي آيند.لاک پشتهاي نر هرگز به ساحل زادگاهشان بر نمي گردند ولي لاک پشتهاي ماده پس از رسيدن به سن بلوغ (معمولا پس از 30 سالگي) براي تخم گذاري به همان ساحلي بر مي گردند که در آن زاده شده اند و به احتمال بسيار همه تخم گذاريهاي بعدي نيز در همان ساحل زادگاه صورت مي گيرد.درآغاز بهار لاک پشتهاي دريايي که در دريا به سر مي برند شب ها از دريا بيرون مي آيند و به کمک باله ها يشان به سختي خود را روي ساحل جلو مي کشانند. از خط مد دريا مي گذرند و در ماسه هاي ساحلي چاله هاي عميق حفر مي کنند. سپس چاله را با بيش از صد تخم سفيد و گرد در کمتر از نيم ساعت پر مي کنند و روي آن را با شن و ماسه مي پوشانند و به دريا بر مي گردند. همه اين مراحل نزديک به دو ساعت طول مي کشد.

نوزادها پس از 45 تا 75 روز از تخم بيرون مي آيند. نوزادان لاک پشتهاي دريايي سبز و پوزه عقابي هنگام بيرون آمدن از تخم حداکثر طول بدنشان 5 سانتيمتر و وزن بدنشان کمتر از 20 گرم است . کاکايي ها پرستوهايي دريايي ،حواصيل و انواع لاشخور ها و حتي خرچنگ ها نوزادان لاک پشتها را هنگام طي مسير لانه تا رسيدن به دريا تهديد مي کنند.اين نوزادان در همان شب تولد خود به طرف روشنترين افق يعني دريا حرکت مي کنند . بچه هاي لاک پشتها بي دفاعترين نوزادان جانوران دريايي هستند . تخمين زده شده که تنها يک درصد از بچه لاک پشتهاي دريايي به سن بلوغ مي رسند.

نگهداری مشارکتی از لاک پشتهای پوزه عقابی روستای شیب درازدر قشم با مشارکت منطقه آزاد قشم و جوامع محلی

زار در هرمز

همه چیز درباره ای زار
با با زار :
شخصی که بزرگ و به عنو ان پدر کسانی که اهل حوا هستند و به زار دچار هستند و زار و مریضی آنان را درمان می کنند می نامند باباب زار مانند یک دیتر به مریض خود دارو های محلی و ریتم های موسیقی تجویز می کند .بابا زار های جزیره هرمز: 1-بابا جابر 2- بابا صالح 3- بابا علی 4- بابا ابراهیم ( فوت شده ) 5-بابا ابول 6- بابا محمد 7-بابا حمزه در جزیره هرمز مشغول درمان هستند . در ضمن بابا زار قبلی با مراسمی خاص باید بابا زاری را به بابازار بعدی انتقال دهد.

ماما زار :
زنی با همان مشخصات بابا زار اما ماما زار مریضها و زار و اهل حوای زنان را درمان می کند.

خیزران :
نوعی چوب قابل انعطاف مانند نی اما تو پر که در مراسم زار بابا زار برای بیرون کردن جن و باد از بدن مریض در بعضی اوقات استفاده می کند خیزران را هم بطور ارث و دست به دست از پدران و بابا زار های گذشته به بابا زار های آینده بعنوان امانت سپرده می شود.

رهن :
سکه یا حلقه ای که بابا زار به بازوی مریض می بندد و چند وقت از زار مهلت می گیرد تا مریض یا زاری بتواند مخارج مجلس را فراهم کند.
کندروک :
ماده ای سفیدی از شیره درخت که آن را در ظرف کوچکی بنام گشته یوز می سوزانند و دود آن را برای درمان زار استفاده می کنند.
گرهکو :
ماده ای از خرما ، شیره خرما و میخک و تنباکو بدست می آید و در هنگام مراسم زار به اهل حوا ،مریض و حتی جمع حاضر بوسیله قلیان استفاده می نمایند که این ماده باعث دگرگون شدن انسان می شود
وینگو مارو :
نوعی زار و باد که اگر چنانچه شخصی گرفتار و اسیر آن شود. اگر چنانچه از چنگ باد جان سالم در ببرد به جرگه اهل حوا در می آید.
مشایخ :
بادهای مسلمان و بر خلاف زارها که از تمام زبانها و اقوام هستند این باد عربی است.

حد در زار :

تعداد ضربات خیزرانی که برای مجازات در هنگام اجرای زار رده میسود تا زار از بدن خارج شود.
دود کردن :
قبل از اینکه بابا زار مریض اهل حوا را تشخیص دهد بطور سر پائی بوسیله کندو و گرکو خود را بخور می دهد و از حالت عادی خود به حال و هوای زار میرود و مریض را نسخه می پیچد که آیا با دارو های گیاهی مریض خوب می شود یا اینکه مراسم زار اجرا شود

گشته:
ماده ای است سیاه یا خاکستری که آن را در گشته سوز در آتش می سوزانند و بعنوان ضد عفونی شدن هوای اطاق از بین رفتن حشرات ، موریانه و رفع چشم شوری استفاده می گردد
نویسنده : عبدالرسول دریا پیما

تئاتر در جزیره هرمز

تئاتر در جزیره هرمز
بسیار غریب اما توانا

قبل به دعوت هنرمندان تئاتر و انجمن نمایش جزیره هرمز سه تن از اساتید تئاتر شامل دكتر فریندخت زاهدی، رضا بابك و عباس جهانگیریان به جزیره هرمز سفر كردند تا ضمن بازدید از نمایش‌های تولید شده در این جزیره با دست‌اندركاران نمایش‌ها گفت‌وشنود داشته باشند.
چندی قبل به دعوت هنرمندان تئاتر و انجمن نمایش جزیره هرمز سه تن از اساتید تئاتر شامل دكتر فریندخت زاهدی، رضا بابك و عباس جهانگیریان به جزیره هرمز سفر كردند تا ضمن بازدید از نمایش‌های تولید شده در این جزیره با دست‌اندركاران نمایش‌ها گفت‌وشنود داشته باشند. به گزارش سایت ایران تئاتر، عباس جهانگیریان این سفر یك روزه را كه با دیدن دو نمایش و نشست با مدیران جزیره هرمز همراه شد برای آشنایی با مشكلات و توانایی‌های هنرمندان این جزیره كامل ارزیابی كرده و افزود:«این جزیره كه 6000 نفر جمعیت دارد، تئاتر خوب و با سابقه‌ای دارد. حتی یك شیوه نمایشی مختص خود دارد كه به آن"سبزه پری" می‌گویند كه متاسفانه از هنرمندان این شیوه سنتی تنها یك نفر زنده مانده است.»وی درباره وضعیت نمایش در جزیره هرمز توضیح داد:«این جزیره حتی یك سالن تئاتر هم ندارد و هیچ حمایتی نیز از سوی ارشاد‌ نمی‌‌شود. تنها در اتاقی از اداره ارشاد این جزیره توسط بچه‌های انجمن و با آجر، سكوی كوچكی ساخته شده‌ تا بتوانند روی آن كار اجرا كنند. احساس كردم هنرمندام تئاترش بسیار غریب اما بسیار توانا هستند.»فریندخت زاهدی درباره این سفر گفت:«بسیار متعجب شدم وقتی فهمیدم بانی سفر ما یك جوان علاقه‌مند به نمایش است كه حتی تئاتری هم نیست و با پول‌ خودش هزینه این سفر را پرداخته تا چند تئاتری حرفه‌ای درباره هنر هرمز، نقش فرهنگ و هنر در جوامع فرهنگی تئاتر برای هنرمندان منطقه‌اش صحبت كنند. بی‌توجهی مسئولان فرهنگی به وضع نمایش این جزیره حیرت انگیز است. با این كه این جزیره دانشگاه آزاد دارد و همین از حضور افراد تحصیل كرده در این جزیره حكایت می‌كند، اما باید گفت بدون هیچ حمایت مالی و فنی وضعیت تئاتر اسف‌بار است.»وی ادمه داد:«در اتاقی اجرا دیدیم كه حتی یك پروژكتور هم نداشت و با روشن و خاموش كردن یك لامپ مهتابی نورپردازی می‌شد.»رضا بابك نیز افزود:«جزیره هرمز با جذابیت‌ها و طبیعت بسیار دیدنی كه دارد می‌تواند بسیار درآمدزا باشد اما آن چه دیدم‌ فقر عجیبی بود كه در آن موج می‌زد. نه سالنی وجود داشت و نه امكانات اجرایی. آن قدر متاثر شدم كه تصمیم گرفته بودم شخصاً پروژكتور خریداری كنم.»این سه پیشكسوت تئاتر طی این روز دو نمایش"دل دریا" و"فانوس نیمه خاموش" با كارگردانی عبدالرسول دریاپیما را دیدند و معتقدند كه به لحاظ كیفی و به نسبت امكاناتی كه ندارند خوب و از سطح بازیگری قابل قبولی برخوردار است.عباس جهانگیریان افزود:«در این جزیره بازیگر زن بزرگسال وجود ندارد. چون دختران جوان بعد از ازدواج دیگر تئاتر كار نمی‌كنند. همه نقش‌های زن با هر سنی را نوجوانان تا 16 سال بازی می‌كنند.»یكی دیگر از برنامه‌های این سفر جلسه گفت و شنود با مسئولان شهری و فرهنگی هرمز بود كه در آن رئیس شورای شهر، معاونان ارشاد و امام جمعه جزیره هرمز حضور داشتند. جهانگیریان درباره این جلسه گفت:«همه این مسئولان به تئاتر علاقه‌مندند و ارتباط صمیمانه‌ای با هنرمندان آن دارند و بر كاركرد این هنر واقف هستند. علاقه‌مندند كه تئاتر ساحلی برگزار كنند. تئاتری كه برای اولین بار با موضوعات صیادی و دریا تولید شود كه مسلماً به حمایت مالی و اسپانسر نیاز خواهد داشت. با همه مشكلات مالی كه دارند معتقدند بدون سالن هم می‌شود تئاتر كار كرد.»زاهدی نیز با اشاره به جغرافیای جزیره تصریح كرد:«شرایط جغرافیایی، این جزیره را مستعد داشتن تئاتری با فضای باز و سالن رو باز كرده است. این سرزمین یك بهشت ا ست و با تئاتر می‌توان روی ایجاد انگیزه برای جوانان هرمز كه اشتغال كمتر و وقت آزاد بیشتری دارند سرمایه‌گذاری كرد.»این سه پیشكسوت، ‌اعزام كارشناسان تئاتر، برپایی ورك‌شاپ‌های كوتاه مدت و بلند مدت و كمك مالی اداره ارشاد به تئاتر این جزیره را برای اجرای این برنامه‌ها ضروری عنوان كردند.

راه پیمایی در ارتفاع صفر

راه پيمايي در ارتفاع صفردر برنامه با راه پيمايي به دورجزيره اي دوردست مي توان شاهد يکي ديگر اززيبايي هاي طبيعت بودطبيعتي خاص درسواحل جريزه هرمز مسيري که ازیک سمت با امواج دریاو از سمت دیگر با صخره ها و تپه های رنگی با اشکال گونا گون مزین شد ه است .محیطی که گويا فضاي سياره ديگري مي باشد.مکاني کاملآ متفاوت با کوهستان وآنچه که درتصوروجود دارد. مسير زيبايي که جزبا قدم گذاشتن درآنجاقابل توصيف نخواهد بود.جريزه هرمز باوسعتي حدود42 کيلومترمربع در15 کيلومتري جنوب شرقي بندرعباس درتنگه هرمز قرار دارد.اين جريزه داراي منطقه مسکوني کوچکي مي باشد که علي رغم وجود معدن خاک سرخ وطبيعت زيباي آن محروميت درآنجابه چشم مي خورد.ولي با اين وجود با سفر به جريزه از امکانات اوليه زندگي برخوردار خواهيد بود و مي توانيد مواد مورد نياز خود را از آنجا تهيه کنيد.

بهمن1384روزاول.

حرکت ازتهران به مقصد بندرعباس توسط قطار.

روزدوم:

پس از حدود17ساعت مسافرت با قطار ورسيدن به بندرعباس عازم اسکله شهر براي رفتن به جريزه هرمز با قايق موتوري شده که فاصله بندرعباس تاجريزه حدود نيم ساعت زمان مي برد.باقي مانده روز دوم درجريزه هرمز را مي توان با بازديدن از قلعه زيباي پرتقالي ها مربوط به حدود سال1500 ميلادي و گوش سپردن به توضيحات راهنماي نوجوان قلعه آقاي حسن درياپيما که به صورت افتخاري با عشق وشور خاصي از تاريخچه ومشخصات قلعه صحبت مي کند سپري کرد.جهت شب ماني در جريزه نيز هيچ محدوديتي وجود ندارد هم مي توان در خوابگاه تربيت بدني داخل منطقه مسکوني جريزه و هم در کنار ساحل دور از منطقه مسکوني شب را سپري کرد ويا حتي مي توان قسمتي از مسير را در اين روز طي کرد و در مسير اتراق کرد.پارک دولت درسمت شمال شرقي جزيره نيز داراي امکانات ميز و صندلي وآلاچيق بوده و از ديگر نقاط جهت اتراق مناسب تر مي باشد.

روزسوم:

اجراي اين برنامه به صورتي مي باشد که احتياج به کروکي نمي باشد و فقط کافي است که ساحل جزيره را نشان کرده و به حرکت خود در کنار ساحل ادامه داده تا پس از طي 28 کيلومتر (محيط جزيره) به نقطه اول برسيد و اين از مزيت هاي آن مي باشد که مي توان بدون نگراني از انتخاب مسير و گم شدن نهايت لذت از طبيعت را برد.پيشنهاد مي شود جهت شرق به غرب (چپ گرد)براي گردش به دور جزيره انتخاب شود تا هم در حين حرکت پشت به آفتاب قرار گيريد وهم شاهدلحظه زيباي طلوع وغروب خورشيد درطي مسير باشيد.با وجود عدم نياز به کروکي تعدادي از نقاط خاص در محيط جزيره به همراه مشخصات آنها وفواصل طي شده جهت برنامه ريزي بهتر در فهرست زير تهيه شده است.

روزچهارم:

بازگشت از جزيره هرمز به بندرعباس و در نهايت برگشت به تهران.

نکاتي در خصوص برنامه:

1-محيط کامل جزيره (کنار ساحل) حدود28 کيلومتر مي باشد

2ـ يک دور کامل جزيره با احتساب زمان هاي توقف و با در نظر گرفتن سرعت متوسط حدود2/7 کيلومتر بر ساعت نزديک به11 ساعت به طول انجاميد.

3ـ منطقه مسکوني جزيره داراي امکانات آب وبرق مي باشد با اين وجود جهت مصرف آب شرب مناسب مي توانيد آب معدني مورد مصرف خود را از جزيره خريداري کنيد يا آب همراه خود ببرد.

4ـ حداقل آب مورد نياز براي هر نفر در طول اجراي راه پيمايي حدود3 ليتر مي باشد.

5ـ بهترين زمان اجراي برنامه به علت گرم بودن هوا ماه بهمن مي باشد.

6ـ استفاده از کفش سبک و مناسب راه پيمايي ولباس مناسب هواي گرم بسيار مهم مي باشد.

7ـ از نکات جالب در طي مسير تفاوت بافت ساحل شرقي وغربي نسبت به ساحل جنوبي مي باشد کرانه غربي وشرقي ساحلي ماسه اي و درمقابل کرانه جنوبي ساحلي صخره اي با فضايي متفاوت مي باشد.

8ـ پيشنهاد مي شود که صبحانه قبل از طلوع خورشيد صرف شود که در غير اين صورت مي بايست در آفتاب ميل شود.

9ـ باوجود تمام زيبايي هاي مسير در اين منطقه نيز از آلودگي محيط زيست در امان نخواهيد بود وگاه گاه شاهد آشغال هايي خواهيد بود که امواج دريا باخود به ساحل آورده است.

10ـ لازم به ذکر است جاده اي آسفالب نيز در پيرامون جزيره در فاصله اي دورتر از ساحل قرار دارد که انتخاب اين جاده به عنوان مسير راه پيمايي يعني از دست دادن بسياري از زيبايي هاي کنار ساحل.

گزارش:گروه کوه نوردي آلاله تهران